Aşılar, sağlıklı insanların sağlıklı bir şekilde yaşamaya devam etmelerine yardımcı olur. Hastalığı tedavi eden veya iyileştiren çoğu ilacın aksine, aşılar hastalığı önler. Aşılar, bağışıklık kazanılması olarak tarif edilen bu önleyici etkiyi enfeksiyonu taklit ederek oluşturur. Bu taklit yeteneğini kazanmaları için de, hastalığa ve dolayısıyla enfeksiyona neden olan mikroplar veya bu mikropların çeşitli kısımlarını içerirler. Buna göre 5 çeşit aşı grubu vardır:
Canlı, zayıflatılmış aşılar: Virüslere karşı savaşan bu aşılar canlı virüsün zayıflatılmış kısmını içerir, bu sayede bağışıklık sistemi sağlıklı olan kişilerde ciddi hastalığa yol açmaz. Kızamık, kabakulak, kızamıkçık aşısı (MMR), su çiçeği aşısı ve rotavirüs aşısı bu tür aşılara örnektir. İnaktif (aktif olmayan) aşılar: Yine virüslere karşı önleyici olan bu aşılar, virüsün etkisizleştirilmesi veya öldürülmesi ile hazırlanır. İnaktif polyo aşısı bu aşılara örnektir. Canlı aşılara göre daha farklı bağışıklık yanıtı oluştururlar. Bağışıklık oluşturmak veya bağışıklığı korumak için genellikle birden fazla doz gerekir.
Toksoid aşılar: Vücutta toksin (zehir) oluşturan bakterilerin neden olduğu hastalıkları önler. Bu aşılar hazırlanırken toksinler hastalık oluşturmayacak şekilde zayıflatılır. Bu zayıflatılmış toksinlere toksoid adı verilir. Difteri ve tetanoz toksoidleri içeren DTaP aşısı bu tür aşılara örnektir.
Altbirim aşıları: Mikrobun tamamını değil yalnızca bazı parçalarını içeren aşılardır. Yalnızca bağışıklık yanıtını oluşturacak kısmı (antijen) içerdiği için daha az yan etkilere neden olurlar. DTaP aşısının boğmaca kısmı ve grip aşısı bu aşılara örnektir. Konjüge aşılar: Farklı bir türde bakterilere karşı savaşır. Bazı bakterilerin dışında antijenlerin algılanmasını değiştiren ve küçük çocuklardaki gibi olgunlaşmamış bağışıklık sisteminin yanıt vermesini güçleştiren bir dış tabaka vardır. Konjüge aşılar, polisakkarid adı verilen bu maddelerle bağışıklık sisteminin çok iyi yanıt verdiği antijenleri birbirine bağlar. Böylece henüz olgunlaşmamış bağışıklık sistemi bu tabakaya karşı hızlıca yanıt gösterir. Haemophilus influenzae tip B aşısı (Hib) bu tür aşılara bir örnektir.
Aşılar bahsedilen birçok farklı yolla insanları hastalıklara karşı korurlar. Küçük bebeklerden çocuklara, ciddi hastalıklara sahip yaşlılardan gebelere, erişkinlerden özel bölgelere seyahat edecek bireylere kadar neredeyse toplumun tamamını kapsayarak halk sağlığını korumaya yardımcı olurlar.